ظاهر جذاب و هوس برانگیز سمبوسه ترد و خوشمزه هر کسی را وسوسه می‌کند تا طعم آن را بچشد. سمبوسه در طول ۸ قرن اخیر یکی از غذاهای محبوب جنوب آسیا بوده که گاهی غذای اشرافی شده و گاه غذای ساده خیابانی. برخی زادگاه سمبوسه را کشور هند می‌دانند و بعضی‌ها ابداع آن را به کشورهای عربی نسبت می‌دهند. سمبوسه در مناطق جنوبی کشور ما نیز دستورپخت مخصوص به خود را دارد. این غذای خوشمزه انواع مختلفی دارد. در این مطلب، ۹ دستورپخت سمبوسه را توضیح می‌دهیم.
۱. سمبوسه سیب زمینی
مشهورترین سمبوسه در سراسر جهان سمبوسه سیب‌زمینی است. موادی که برای تهیه این نوع سمبوسه به آنها نیاز دارید، عبارت‌اند از:
- سیب‌زمینی ۲ عدد؛
- جعفری ساطوری‌شده ۲ قاشق غذاخوری؛
- نان لواش ۴ عدد؛
- نمک، فلفل، زردچوبه به میزان دل‌خواه.
طرز تهیه سمبوسه سیب‌زمینی نسبت به سایر انواع سمبوسه ساده‌تر است. برای پخت این غذا ابتدا باید سیب‌زمینی را آب‌پز کنید. وقتی سیب‌زمینی‌ها پخته و خنک شد، آنها را رنده کنید. سپس، سیب‌زمینی رنده‌شده را با نمک، ادویه‌ها و جعفری تفت دهید. حالا نان لواش را به صورت نوارهای باریکی دربیاورید، مواد آماده‌شده را در گوشه‌ای از پایین آن قرار بدهید و آن را به شکل مثلثی بپیچید. در نهایت، سمبوسه‌ها را درون تابه‌ای با روغن فراوان سرخ کنید.
۲. سمبوسه سبزیجات
اگر به دنبال یک غذای گیاهی فوری و خوشمزه هستید، به شما سمبوسه سبزیجات را پیشنهاد می‌کنیم. برای تهیه این نوع سمبوسه باید این مواد را حاضر کنید:
- سیب‌زمینی ۲ عدد؛
- هویج ۱ عدد؛
- پیاز ۱ عدد؛
- سیر ۲ حبه؛
- نخودفرنگی ۱ پیمانه؛
- نان لواش ۴ عدد؛
- نمک، فلفل، زردچوبه به میزان لازم.
ابتدا سیب‌زمینی، هویج و پیاز را به صورت بسیار ریز خرد کنید. سیر هم باید رنده یا له شود. سپس، پیاز، سیر و ادویه‌ها را داخل تابه‌ای همراه با روغن تفت دهید تا بافت نرمی پیدا کنند. پس از آن، سیب‌زمینی، نخودفرنگی و هویج را به تابه بیافزایید. وقتی مواد داخل تابه خوب با یکدیگر مخلوط شدند، به آن کمی آب یا آب سبزیجات اضافه کنید، در تابه را بگذارید و اجازه بدهید تا این مواد به مدت نیم ساعت بپزند. بقیه مراحل تهیه سمبوسه سبزیجات یعنی سرخ کردن آن مانند طرز تهیه سمبوسه سیب‌زمینی است.
۳. سمبوسه قارچ
سمبوسه قارچ یکی دیگر از انواع پرطرفدار سمبوسه است. برخی سرآشپزها به این سمبوسه سیب‌زمینی پخته و رنده‌شده و پنیر پیتزا نیز اضافه می‌کنند و بعضی‌ها این غذای جنوبی را بدون سیب‌زمینی و پنیز و تنها با این مواد درست می‌کنند:
- گوشت چرخ‌کرده ۲۰۰ گرم؛
- پیاز ۱ عدد؛
- جعفری ساطوری‌شده ۳ قاشق غذاخوری؛
- قارچ ۶ عدد؛
- نمک، فلفل، زردچوبه، ادویه کاری و پودر تخم گشنیز به میزان لازم.
برای درست کردن سمبوسه قارچ باید ابتدا پیاز را همراه با روغن و زردچوبه تفت دهید تا بافت سبکی پیدا کند. سپس، گوشت چرخ‌کرده را همراه با ادویه‌ها به تابه بیافزایید. وقتی گوشت تغییر رنگ داد، قارچ‌های خردشده را به آن اضافه کنید و چند دقیقه با حرارت بالا تفت بدهید تا آب قارچ کاملا تبخیر شود. در نهایت، جعفری ساطوری‌شده را به تابه اضافه کنید.
۴. سمبوسه میگو
کسانی که به غذاهای دریایی علاقه دارند حتما طعم این سمبوسه را می‌پسندند. این غذای دریایی یکی از غذاهای محبوب گردشگران شهرهای جنوبی ایران است که با این مواد اولیه درست می‌شود:
- سیب‌زمینی ۲ عدد؛
- میگو ۱۵۰ گرم؛
- پیاز ۲ عدد؛
- گشنیز ساطوری‌شده ۲ قاشق غذاخوری؛
- نمک، فلفل، پودر تخم گشنیز و زردچوبه به میزان لازم.
برای تهیه سمبوسه میگو باید ابتدا پیاز را درون تابه‌ای مناسب همراه با روغن تفت بدهید. سپس، میگو را همراه با نمک و ادویه‌ها به تابه بیافزایید و حدود ۲ دقیقه تفت دهید. در مرحله آخر نیز سیب‌زمینی نگینی خردشده و گشنیز را به مواد اضافه کنید. اجازه بدهید تا این مواد خنک شوند. سپس، آنها را همانند سمبوسه سیب‌زمینی در نان لواش بپیچید و سرخ کنید.
سمبوسه میگو سس مخصوصی دارد. برای تهیه این سس، کافیست عصاره تمر هندی را همراه با پیاز، نمک، فلفل، گشنیز ساطوری‌شده و رب گوجه‌فرنگی مخلوط کنید.
۵. سمبوسه گوشت
یکی از رایج‌ترین انواع سمبوسه بعد از سمبوسه سیب‌زمینی سمبوسه گوشت است. این غذای خیابانی با مواد اولیه ساده‌ای طبخ می‌شود که عبارت‌اند از:
- گوشت چرخ‌کرده ۳۰۰ گرم؛
- سیب‌زمینی پخته و رنده‌شده ۲ عدد؛
- فلفل دلمه‌ای ۱ عدد؛
- پیاز ۱ عدد؛
- ذرت پخته‌شده ۲ قاشق غذاخوری؛
- سبزیجات معطر خشک‌شده یا تازه و ساطوری‌شده ۱ قاشق غذاخوری؛
- رب گوجه‌فرنگی ۱ قاشق غذاخوری؛
- نمک، فلفل، زردچوبه، پودر کاری به میزان لازم.
ابتدا پیاز را درون تابه‌ای همراه با روغن تفت می‌دهیم. زمانی که پیاز سبک و شیشه‌ای شد، گوشت چرخ‌کرده را به آن می‌افزاییم و کمی تفت می‌دهیم. وقتی رنگ گوشت تغییر کرد، فلفل دلمه‌ای که به صورت نگینی خرد کرده‌ایم را اضافه می‌کنیم و با مواد مخلوط می‌کنیم. چند دقیقه بعد از مخلوط کردن فلفل دلمه‌ای ذرت پخته‌شده را به مواد اضافه می‌کنیم. حالا به ترتیب، سبزیجات معطر و رب گوجه‌فرنگی را به تابه بیافزایید. وقتی رب با سایر مواد به‌خوبی ترکیب شد، سیب‌زمینی‌ها را اضافه می‌کنیم.
وقتی مواد کاملا با یکدیگر ترکیب شدند، شعله را خاموش می کنیم و اجازه می‌دهیم که مواد خنک شوند. در نهایت، سمبوسه‌ها را مثل سمبوسه سیب‌زمینی می‌پیچیم و سرخ می‌کنیم.
۶. سمبوسه اسفناج
معمولا سمبوسه را به عنوان غذایی با ارزش غذایی پایین می‌شناسیم اما وقتی صحبت از سمبوسه اسفناج می‌شود، قضیه کمی فرق می‌کند. سمبوسه اسفناج حاوی مواد معدنی، ویتامین‌ها و فیبر بالایی است و می‌توانید آن را به عنوان غذایی گیاهی سرو کنید. برای تهیه سمبوسه اسفناج باید ابتدا این مواد را آماده کنید:
- اسفناج خرد و پخته‌شده ۴۰۰ گرم؛
- پیاز ۱ عدد؛
- سیر ۵ حبه؛
- پنیر فتا یا پیتزا به میزان دل‌خواه؛
- نمک، فلفل و زردچوبه به میزان لازم.
برای درست کردن سمبوسه اسفناج باید ابتدا سیر له‌شده و پیاز نگینی خردشده را همراه با روغن تفت دهید. سپس، ادویه‌ها را به آن اضافه کنید. در نهایت، اسفناج و پنیر را به ترتیب بیافزایید. مواد را آن‌قدر تفت دهید تا آب آن کاملا تبخیر شود. برای پیچیدن سمبوسه و سرخ کردن آن نیز مراحل پیچیدن و سرخ کردن سمبوسه سیب‌زمینی را اجرا کنید.
۷. سمبوسه ابادانی
سمبوسه آبادانی به طعم تند شهرت دارد. این نوع سمبوسه در واقع همان سمبوسه سیب‌زمینی است که به آن مقدار بسیار زیادی فلفل قرمز اضافه کرده‌اند. برای تهیه سس این سمبوسه نیز کافیست سس فلفل را با چاشنی محبوب جنوبی‌ها یعنی عصاره تمر هندی مخلوط کنید. اگر به غذاهای تند و تیز علاقه دارید، عاشق سمبوسه آبادانی خواهید شد.
۸. سمبوسه افغانی
سمبوسه در جنوب آسیا یعنی کشورهایی مانند هند، پاکستان و افغانستان غذایی سنتی به شمار می‌رود. این غذای بازاری سنتی در افغانستان با نام‌های سمبوسه افغانی کچالو و مزاری شناخته می‌شود. برای تهیه این سمبوسه به جای نان لواش از خمیر استفاده می کنند. خمیر این سمبوسه از این مواد درست می‌شود:
- آرد ۳ لیوان؛
- آب به میزان کافی؛
- نمک و پودر زیره به اندازه لازم؛
- روغن ۳ قاشق غذاخوری.
برای تهیه مواد داخل سمبوسه افغانی نیز باید این مواد را آماده کنید:
- سینه مرغ ۱ عدد؛
- سیب‌زمینی ۲ عدد؛
- نخودفرنگی ۱ لیوان؛
- گشنیز ساطوری‌شده ۲ قاشق غذاخوری؛
- پیاز ۲ عدد؛
- هویج ۲ عدد؛
- نمک، فلفل، پودر کاری و پودر سیر به اندازه لازم.
ابتدا پیاز را کمی تفت دهید. سپس مرغ را به آن اضافه کنید و خوب تفت دهید تا گوشت مرغ کاملا نرم شود. در نهایت نمک و ادویه‌ها و هویج رنده‌شده را به آن اضافه کنید. این مواد را کنار بگذارید تا خنک شوند.
در تابه‌ای دیگر یک پیاز دیگر را که به صورت نگینی خردشده با روغن تفت بدهید. سپس، نخودفرنگی را به آن اضافه کنید. وقتی نخودفرنگی مقداری نرم شد، به آن سیب‌زمینی پخته و رنده‌شده را اضافه کنید و تفت بدهید. این مواد که به‌خوبی با یکدیگر ترکیب شدند، نمک و ادویه‌ها و گشنیز ساطوری‌شده را اضافه کنید. این مواد را هم کناری بگذارید تا سرد شوند.
در نهایت، تمام مواد را مثل سمبوسه سیب‌زمینی در خمیر‌هایی که به صورت نواری درآمده‌اند بپیچید و در روغن فراوان سرخ کنید.
بعضی سرآشپزها در این سمبوسه از سبزیجات و مرغ استفاده نمی‌کنند و به‌جای آن فقط سیب‌زمینی و تخم‌مرغ آب‌پز را با یکدیگر ترکیب می‌کنند.
۹. سمبوسه پیتزایی
احتمالا سمبوسه پیتزایی را عاشقان پیتزا ابداع کرده‌اند. طرز تهیه این سمبوسه همان طرز تهیه سمبوسه قارچ است، با این تفاوت که هنگام پیچیدن مواد داخل نان روی آن مقداری پنیر پیتزا و پودر آویشن می‌ریزیم.
راز خوشمزگی انواع سمبوسه
سمبوسه‌های مختلف دستورپختی شبیه به هم دارند. تنها تفاوت میان دستورپخت این غذاها در پخت و آماده‌سازی مواد اولیه آنهاست. برای اینکه سمبوسه با هر طعمی خوشمزه شود، باید این نکات را به خاطر بسپارید:
- برای سرخ کردن سمبوسه باید از روغن فراوان استفاده کنید تا به‌اندازه کافی ترد شود. بهتر است برای این کار از روغن سرخ‌کردنی استفاده کنید که در برابر حرارت بالا مقاومت بیشتری دارد و دیرتر سیاه می‌شود.
- برای اینکه مواد داخل سمبوسه هنگام سرخ کردن بیرون نریزد، باید آن را درست بپیچید. برای این کار باید نان یا خمیر را به شکل نوارهای باریکی دربیاورید. سپس، مواد را در گوشه سمت راست پایین نان یا خمیر بگذارید و آن را به شکل مثلث چند بار بپیچید.
- خمیر یا نانی که مواد را در آن می‌پیچید نباید بسیار نازک یا بسیار کلفت باشد. اگر این خمیر بسیار نازک باشد، سمبوسه در روغن شکل خود را از دست می‌دهد. در صورت کلفت بودن نان یا خمیر نیز ممکن است مواد داخل سمبوسه به اندازه کافی حرارت نبینند.
- شعله تابه‌ای که سمبوسه را در آن سرخ می‌کنید، نباید بسیار زیاد باشد. سمبوسه باید با حرارت متوسط و یک‌نواخت سرخ شود به طوری که پس از ۳۰ یا ۴۰ ثانیه بعد از انداختن سمبوسه در روغن روی سطح آن حباب‌های بسیار ریزی تشکیل شوند.
سمبوسه با نان‌ها و خمیرهای مختلف
سمبوسه را با نان‌ها و خمیرهای مختلفی درست می‌کنند و بر همین اساس نیز کمی در شکل ظاهری و طعم با یکدیگر تفاوت دارند.
۱. سمبوسه با نان لواش
سمبوسه با نان لواش قدیمی‌ترین و رایج‌ترین روش تهیه سمبوسه است. برای این کار کافیست نان لواش تازه را به شکل نوارهای باریکی دربیاورید و مواد دل‌خواه خود را در آن بپیچید و سرخ کنید. تهیه سمبوسه با نان لواش مثل سایر انواع سمبوسه دردسر خاصی ندارد و ساده‌تر است.
۲. سمبوسه با خمیر یوفکا
خمیر یوفکا یکی از خمیرهای پرکاربرد در شیرینی‌پزی است که معمولا در کشورهای حاشیه مدیترانه به‌ویژه ترکیه برای تهیه انواع شیرینی و باقلوا از آن استفاده می‌کنند. هرچند تهیه سمبوسه با خمیر یوفکا روشی رایج نیست اما به‌تازگی برخی از سرآشپزها از این خمیر سبک برای تهیه سمبوسه استفاده می‌کنند. برای درست کردن سمبوسه با خمیر یوفکا باید همان مراحل تهیه سمبوسه ساده را طی کنید. فقط به جای نان لواش خمیر یوفکا را به صورت نوارهای باریکی دربیاورید و به صورت مثلثی بپیچید.
۳. سمبوسه با خمیر
سمبوسه با خمیر نیز یکی دیگر از روش‌های این غذاست که مردم جنوب آسیا بیشتر از آن استفاده می‌کنند. برای تهیه خمیر سمبوسه باید همان دستور پختی که در طرز تهیه سمبوسه افغانی توضیح دادیم را موبه‌مو اجرا کنید.
کلام آخر
سمبوسه یکی از غذاهای خیابانی در سراسر دنیا به‌ویژه آسیاست. کمتر کسی پیدا می‌شود که به سمبوسه نه بگوید. شما هم اگر هوس یک سمبوسه ترد و خوشمزه کرده‌اید می‌توانید آن را به یکی از ۹ روشی که توضیح دادیم آماده کنید. نوش جان!
